Skip to main content

Zapalenie oskrzeli to zakaźne schorzenie atakujące drogi oddechowe. W jego przebiegu pojawia się męczący kaszel, osłabienie i niekiedy – gorączka. U różnych ludzi przebieg choroby może wyglądać nieco inaczej. Zapalenie oskrzeli wpływa na dyskomfort chorego, a zaniedbanie leczenia może mieć poważne skutki. Najgroźniejszym (i zarazem najczęstszym) powikłaniem jest zapalenie płuc. Czym jest zapalenie oskrzeli i co je może powodować? Jakie są objawy zapalenia oskrzeli? Jakie są najlepsze i najskuteczniejsze leki na oznaki zapalenia oskrzeli? Jak uniknąć powikłań? Odpowiadamy!

Zapalenie oskrzeli – na czym polega choroba? Ile trwa?

Zapalenie oskrzeli u dzieci może mieć przebieg lekki lub ciężki. Występuje w 2 postaciach.

  • Ostrej – jest to przejściowy stan zapalny dróg oddechowych (a dokładnie – błony śluzowej oskrzeli). Wywołuje go zwykle obecność wirusów lub bakterii. W przypadku zakażenia wirusami może pojawić się zapalenie oskrzeli z gorączką1. Ostre zapalenie oskrzeli najczęściej atakuje dzieci, rzadziej dorosłych. Często występuje wtedy, gdy przeziębienie2. Trwa do 3 tygodni3.
  • Podostrej – może być wynikiem nadreaktywności oskrzeli po przebytym zakażeniu lub zostać wywołane krztuścem. Utrzymuje się od 3 do 8 tygodni3.
  • Przewlekłej (chronicznej) – rozpoznać ją można na podstawie utrzymującego się kaszlu. Trwa ona przez długi czas, nawet kilka miesięcy (powyżej 2) i ma tendencję do nawrotów. Zapalenie oskrzeli bez gorączki jest typowe właśnie dla postaci przewlekłej. Przewlekłe zapalenie oskrzeli może występować samodzielnie lub jako choroba współistniejąca w przebiegu POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc)2. Postać ta rozwija się głównie pod wpływem czynników środowiska, np. papierosów lub zanieczyszczeń3.

Zapalenie oskrzeli – co je wywołuje? Przyczyny

Ostre zapalenie oskrzeli jest chorobą zaraźliwą i najczęściej wywoływane jest przez wirusy3:

  • grypy A i B,
  • koronawirusy,
  • adenowirusy.

Zdecydowanie rzadziej dochodzi do bakteryjnego (ropnego) zapalenia oskrzeli. Wówczas odpowiedzialne za stan zapalny są bakterie Mycoplasma pneumoniae czy Bordetella pertussis3. Z tego też powodu na zapalenie oskrzeli narażone są osoby o niskiej odporności.

Wirusy przenoszą się drogą kropelkową, co oznacza, że są wydychane do powietrza przez osobę chorą i mogą przeniknąć do innego, zdrowego organizmu. Dlatego bliski kontakt z zarażonym może spowodować rozwój choroby2.

Z kolei na rozwój przewlekłego zapalenia oskrzeli najbardziej wpływają czynniki środowiskowe, takie jak papierosy czy długotrwałe wdychanie substancji szkodliwych (np. w pracy). Szczególnie groźny jest m.in.: amoniak, chlor, niektóre kwasy, pył2.

Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli? Objawy

Tym, co łączy obie postacie zapalenia oskrzeli – ostrą i przewlekłą, jest męczący kaszel i obecność gęstej wydzieliny. W plwocinie (wydzielinie) pojawić się może flegma, w kolorze:

  • zielonym,
  • żółtym,
  • przezroczystym2.

Barwa zielona/żółta świadczy o obecności ropy3. W ostrym zapaleniu oskrzeli może wystąpić gorączka lub bóle mięśniowe3. Dla przewlekłej postaci charakterystyczny jest świszczący oddech i występowanie duszności (nie u każdego muszą się pojawiać)2. Suchy kaszel, nieżyt nosa i ból gardła mogą wskazywać na inną przyczynę dolegliwości.

Zapalenie oskrzeli u dzieci – jak się objawia?

Męczący, mokry kaszel to częsta przypadłość wśród dzieci. Jego obecność jest szczególnie zauważalna w okresach obniżonej odporności, czyli np. zimą. Najczęstszą przyczyną tego stanu jest bakteryjne zapalenie oskrzeli. Niekiedy kaszel utrzymuje się jako skutek poinfekcyjny.

Każdy może inaczej przechodzić zapalenie oskrzeli. Najczęstsze objawy to:

  • mokry kaszel,
  • plwociny,
  • gorączka,
  • złe samopoczucie,
  • czasem ból mięśni,
  • rzadko świszczący oddech,
  • problemy przy oddychaniu.

Bakteryjny stan zapalny leczy się przede wszystkim za pomocą antybiotyków4. Lekarz może zalecić dodatkowe środki, wspomagające łagodzenie objawów (zwłaszcza kaszlu).

Powikłania po zapaleniu oskrzeli – jak ich uniknąć?

Najczęstszym powikłaniem po zapaleniu oskrzeli jest zapalenie płuc i inne choroby płuc. Zwykle spowodowane jest ono niewłaściwym leczeniem – stan zapalny nie zostaje wyhamowany i rozprzestrzenia się dalej, atakując płuca. Szczególnie podatne na wystąpienie tego powikłania są osoby2:

  • starsze (szczególnie powyżej 65 roku życia5),
  • palące papierosy,
  • zmagające się z chorobami serca, wątroby czy nerek;
  • słabej odporności.

Powikłaniem po zapaleniu oskrzeli może być również pogorszenie ogólnej wydolności oddechowej, zatorowość płucna, odma opłucnowa oraz wystąpienie wtórego (nawrotowego) zapalenia płuc. Rozpoznać je można po zaostrzonych objawach (nasilony kaszel mokry, gorączka)5.

Aby zapobiec powikłaniom, trzeba przede wszystkim na początku infekcji zostać w domu i stosować się do zaleceń lekarskich oraz wprowadzić zmiany w swoim trybie życia – wyeliminować papierosy i, w miarę możliwości, inne czynniki szkodliwe5.

Jak wyleczyć zapalenie oskrzeli?

Diagnostyka zapalenia oskrzeli opiera się na wywiadzie i badaniu przedmiotowym (podczas osłuchiwania słychać szmery oskrzelowe). Leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów. W przypadku zakażenia bakteryjnego koniecznie trzeba brać antybiotyki. Należy jednak dobrze je odróżnić od infekcji wirusowej, gdyż przyjmowanie antybiotyków w tej sytuacji może obniżyć ogólną odporność1. Przy leczeniu zapalenia oskrzeli domowe sposoby obejmują odpoczynek i spożywanie dużej ilości płynów2.

W leczeniu objawowym pomagają środki dostępne bez recepty.

  • Deflegmin syrop6. Jego działanie opiera się na ambroksolu7 – substancji zwiększające produkcję śluzu i zmniejszającej jego lepkość. Dzięki temu łagodzi kaszel mokry i wspomaga szybsze oczyszczanie dróg oddechowych – wymusza częstsze odkrztuszanie. Z tego też powodu nie należy stosować go przed snem. Pierwsze efekty powinny być zauważalne po ok. 4–5 dniach przyjmowania leku. Może być stosowany u dzieci od 1 roku życia.
  • Deflegmin tabletki to lek przeznaczony do stosowania po posiłku. Należy popić je niewielką ilością wody. Bazują na tej samej substancji czynnej co syrop – ambroksolu. Mają działanie wykrztuśne, dlatego najpóźniej można zażyć je ok. 3 godziny przed snem. Tabletki mogą być stosowane również u dzieci od 6 roku życia (½ tabletki).
  • Z kolei Deflegmin kapsułki to produkt przeznaczony wyłącznie dla dorosłych – ma on 2 razy większą dawkę substancji czynnej (ambroksolu) niż syrop (30mg/5 ml) czy tabletki (30 mg). Powinno się przyjmować 1 kapsułkę dziennie, tuż po posiłku.

Leki Deflegmin, dostępne bez recepty, należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta. W ciągu 4–5 dni kaszel mokry powinien się zmniejszyć. Jeśli po tym czasie nie widać poprawy, należy udać się do lekarza. Syrop, tabletki i kapsułki mają działanie wykrztuśne – rozrzedzające wydzielinę i poprawiają jej transport, dzięki czemu ułatwiają odkrztuszanie i łagodzą mokry kaszel.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęściej zadawane pytania:

1.Jakie są objawy zapalenia oskrzeli?

Do najczęstszych objawów zapalenia oskrzeli zalicza się uporczywy kaszel, wysoka gorączka, ból mięśni, osłabienie, świszczący oddech, ból w klatce piersiowej, duszności.

2.Jak wyleczyć zapalenie oskrzeli?

W przebiegu zapalenia oskrzeli lekarz może zalecić leki przeciwkaszlowe i syropy.

 

Bibliografia:

  1. Ostre zapalenie oskrzeli | Pulmonologia – Medycyna Praktyczna dla pacjentów (mp.pl) (dostęp: 09.09.2021).
  2. „Bronchitis”, National Health Service, 2019 (dostęp: 09.09.2021).
  3. Zapalenie oskrzeli | Pulmonologia – Medycyna Praktyczna dla pacjentów (mp.pl) (dostęp: 30.07.2021).
  4. Øymar, K., Mikalsen, I. i inni.”Protracted bacterial bronchitis in children”, Journal of the Norwegian Medical Association, 2017.
  5. Singh, A., Avula, A.,Zahn, E. “Acute Bronchitis”, StatPearls Publishing, 2017.
  6. Witryna internetowa: https://deflegmin.pl (dostęp: 2022.09.19.).
  7. Doniec, Z., Mastalerz-Migas, A. “Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ”, Lekarz POZ, 2016, 4.