Kaszel w nocy – przyczyny, sposoby leczenia

Uporczywy kaszel potrafi zaburzyć sen zarówno dzieciom, jak i dorosłym. Objaw ten potrafi być bardzo męczący i może mieć różnorakie podłoże. Jedno jest pewne – mokrego kaszlu nie powinno się hamować, za to suchy jak najbardziej można. Sprawdź, co zrobić, aby skutecznie złagodzić nocne napady kaszlu.

Niektórzy postrzegają mokry kaszel jako negatywny objaw, a wbrew pozorom jest on dobry dla naszego organizmu, gdyż ułatwia usuwanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny. Inaczej sprawa wygląda w przypadku kaszlu suchego, który może wskazywać na wiele różnych, często groźnych schorzeń. Kaszel w nocy rzeczywiście może mocno dać się we znaki, dlatego nie powinno się go lekceważyć. W dalszej części artykułu znajdziesz metody walki z kaszlem zarówno suchym, jak i mokrym, które pozwolą szybciej uporać się z dolegliwością.

Spis treści

• Skąd się bierze męczący nocny kaszel?
• Kaszel – rodzaje
• Kaszel mokry a suchy – co warto wiedzieć?
• Przyczyny kaszlu w nocy
• Jak walczyć z napadami kaszlu domowymi sposobami
• Leki na męczący kaszel – jakie są?

Skąd się bierze męczący nocny kaszel?

Kaszel jest odruchem obronnym organizmu,

umożliwiającym oczyszczenie dróg oddechowych ze znajdującej się w nich wydzieliny albo np. zalegającego w nich ciała obcego. Powstaje w wyniku podrażnienia receptorów czuciowych czynnikami różnego pochodzenia, np. mechanicznymi czy chemicznymi. Kaszel jest jednym z najczęściej pojawiających się objawów chorób górnych dróg oddechowych. Jeśli kaszlemy, to znak, że nasz organizm walczy, by samodzielnie uporać się z atakującym go wrogiem¹.

Kaszel – rodzaje

Ze względu na czas trwania wyróżniamy 3 rodzaje kaszlu²:

• kaszel ostry – trwa do 3 tygodni,
• kaszel podostry – trwa 3-8 tygodni,
• kaszel przewlekły – trwa powyżej 8 tygodni.

W przypadku dwóch pierwszych typów najczęściej nie ma powodu do niepokoju. Twoją czujność powinien za to wzbudzić kaszel, który utrzymuje się ponad 8 tygodni, wdrożone leczenie nie przynosi żadnych rezultatów, a stan zdrowia z biegiem czasu coraz bardziej się pogarsza.

Co warto wiedzieć o kaszlu mokrym (produktywnym) i suchym?

Kaszel suchy a mokry – czym cechuje się mokry kaszel i jak odróżnić go od suchego? Typowym objawem, który od razu jednoznacznie pozwala rozpoznać kaszel mokry, jest odrywająca się wydzielina. Przy kaszlu suchym jej nie ma. Oskrzela produkują zwiększone ilości wydzieliny w przebiegu różnych infekcji układu oddechowego. Spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła może powodować odruch kaszlu w nocy^1,2.

Suchy kaszel z kolei często towarzyszy infekcji wirusowej górnych dróg oddechowych w początkowej jej fazie. Choć wirusy nie powodują powstania ropnej wydzieliny w drogach oddechowych, to prowadzą do uszkodzenia nabłonka oskrzeli, na którym się namnażają. Wszelkie bodźce drażnią naruszony nabłonek, co powoduje niekontrolowane napady suchego kaszlu^1,2.

Przyczyny kaszlu w nocy

Różne są przyczyny nocnego kaszlu. Kaszel jest jednym z najczęstszych objawów infekcji wirusowej i bakteryjnej, ale nie tylko. Kaszel w nocy bywa również objawem takich chorób jak^1,2:

• zapalenie krtani (towarzyszy mu tzw. kaszel szczekający),
• zapalenie tchawicy lub krtani,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie płuc,
• alergia (np. na sierść zwierząt i inne alergeny),
• krztusiec,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• astma oskrzelowa,
• niewydolność serca,
• refluks żołądkowo-przełykowy.

Duszący kaszel w nocy może być również wynikiem palenia papierosów lub przebywania w ciągu dnia pomieszczeniach, gdzie działa klimatyzacja.

Nocny kaszel i objawy mu towarzyszące

Często kaszel najbardziej dokucza, ale oprócz niego występują także inne objawy. W zależności od przyczyny kaszlu pojawić się mogą dodatkowo takie objawy jak³:

• ból gardła,
• chrypka,
• świszczący oddech,
• uczucie pieczenia w gardle,
• wysoka gorączka,
• ból głowy,
• ból mięśni i stawów,
• złe samopoczucie.

Wszystkie te objawy mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie. Przyczyny suchego kaszlu, podobnie zresztą, jak i mokrego, są różne, dlatego chcąc poznać źródło dolegliwości, należy skonsultować się z lekarzem.

Jak walczyć z napadami suchego kaszlu w nocy? Domowe sposoby

Różne są domowe sposoby na kaszel, który pojawia się w nocy. Postępowanie w dużej mierze zależy od tego, z jakim jego rodzajem mamy do czynienia i co go wywołało. Jeśli bezpośrednią przyczyną jest infekcja dróg oddechowych, przede wszystkim trzeba pamiętać o odpowiednim nawodnieniu. W przebiegu choroby układu oddechowego należy dostarczać organizmowi zwiększone ilości płynów – od 2 do 3 litrów. Ponadto warto zadbać o właściwe nawilżenie powietrza w domu, mając na uwadze, że suche powietrze w pomieszczeniu może nasilać męczący kaszel w nocy. W tym celu można zastosować nawilżacz powietrza lub położyć mokre ręczniki na ciepłym kaloryferze^3,4.

Zarówno nawadnianie organizmu, jak i nawilżanie powietrza w pomieszczeniu ułatwia także przekształcanie suchego kaszlu w mokry, a w przypadku infekcji ma to bardzo duże znaczenie, gdyż skraca czas potrzebny do wyzdrowienia. Z tego samego powodu warto robić inhalacje z soli fizjologicznej^3,4. Można je wykonywać także z dodatkiem aromatycznego olejku. Przy kaszlu mokrym dobrze sprawdza się też smarowanie pleców i klatki piersiowej maścią o rozgrzewającym działaniu, połączone z oklepywaniem. Na suchy i męczący kaszel można ponadto spróbować zastosować domowe mikstury, np. syrop z cebuli. Nawet jeśli nie pomoże, to na pewno nie zaszkodzi.

Ataki kaszlu w nocy mogą pojawiać się w leżącej pozycji ciała. Aby uniknąć napadów nocnego suchego kaszlu, warto więc zadbać o to, by w pozycji leżącej głowa była uniesiona względem tułowia.

Leki na męczący kaszel – jakie są?

Czy to przy kaszlu mokrym, czy suchym, można również sięgnąć po dostępne bez recepty leki w postaci syropu lub tabletek.

Trzeba jednak pamiętać, że istnieje zasadnicza różnica pomiędzy leczeniem objawów a leczeniem choroby. Preparaty na kaszel rzeczywiście przynoszą swego rodzaju ulgę i skracają czas trwania dolegliwości, jednak nie są w stanie zadziałać na źródło, które go wywołało.

Oba rodzaje kaszlu wymagają zupełnie innego podejścia. W przypadku kaszlu suchego chodzi przede wszystkim o to, by go skutecznie stłumić, dlatego stosuje się na niego leki przeciwkaszlowe, za to przy kaszlu mokrym wprost przeciwnie – umożliwić swobodne odkrztuszanie i pozbycie się zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny, w czym pomagają leki wykrztuśne⁴. W razie kaszlu alergicznego przyjmuje się natomiast leki przeciwhistaminowe. Dlatego lek na kaszel na noc musi mieć działanie adekwatne do rodzaju kaszlu.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Jak pozbyć się nocnego kaszlu?

Najlepsze rezultaty powinny przynieść odpowiednio dobrane leki na kaszel. Oprócz tego należy pamiętać o nawilżaniu powietrza, częstym wietrzeniu pokojów i odpowiedniej pozycji do snu (z lekko uniesioną głową).

2. Co jest przyczyną kaszlu w nocy?

Nocny kaszel najczęściej wywołują choroby górnych dróg oddechowych. Niekiedy za jego wystąpienie odpowiedzialne są choroby przewlekłe, dlatego po dokładną diagnozę należy udać się do lekarza.

Bibliografia:

1. Wiercińska M., Kaszel: kaszel mokry i suchy, sposoby na kaszel, kiedy zgłosić się do lekarza?, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/70135,kaszel (dostęp: 2022.09.06.)).
2. Szczeklik W., Jankowski M., Jassem E. i in., Kaszel, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 2022.09.06.)).
3. Skotnica B., Angina – objawy, przyczyny, leczenie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina (dostęp: 2022.09.06.)).
4. Doniec Z., Mastalerz-Migas A., Krenke K. i in., Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ, Lekarz POZ, 4/2016.