Przeziębienie – przyczyny, objawy, zapobieganie, leczenie

Przeziębienie to zespół objawów związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych, wywołany zakażeniem wirusowym. Do największej liczby zakażeń dochodzi w okresie jesienno-zimowym, a chorują głównie dzieci. Pierwsze objawy przeziębienia to katar, kaszel i ból gardła. Utrzymują się około tydzień i można je leczyć domowymi sposobami¹. Jak szybko wyleczyć przeziębienie? Co brać, aby zwalczyć objawy choroby? Odpowiedzi znajdziesz poniżej. Z dalszej części artykułu dowiesz się też, jakich zasad przestrzegać, by uniknąć przeziębienia.

Spis treści:

• Przeziębienie – co to za choroba?
• Najczęstsze przyczyny przeziębienia
• Przeziębienie – jak rozpoznać? Objawy
• Ile trwa przeziębienie?
• Przeziębienie – sposoby leczenia
• Przedłużające się przeziębienie – co robić?
• Jak zapobiec przeziębieniu?

Przeziębienie – co to za choroba?

Przeziębienie to choroba górnych dróg oddechowych, którą cechuje zapalenie i obrzęk błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych. Jest prawdopodobnie najczęstszą chorobą, przy czym przeziębienie u dorosłych występuje nieco rzadziej niż u dzieci^1,2.

Przeziębienie zwykle wywoływane jest przez wirusy. Najwięcej zakażeń występuje w okresie jesiennym i zimowym, w okresie od października do marca. Ryzyko zachorowania na przeziębienie zwiększa częste przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach, co sprzyja przenoszeniu zakażenia¹.

Najczęstsze przyczyny przeziębienia

Przeziębienie powodować może zakażenie wirusowe, którego przyczyną są bardzo różne i liczne gatunki wirusów (ponad 200!). Wirusy przenoszą się drogą kropelkową, a na kontakt z nimi jest narażony codziennie każdy z nas¹.

Do wirusów wywołujących przeziębienie należą¹:

• rynowirusy (odpowiadają nawet za 40–50% przypadków przeziębienia),
• koronawirusy (wywołują 10–15% przypadków przeziębienia),
• adenowirusy,
• wirusy Coxsackie,
• wirusy paragrypy,
• parwowirusy,
• RSV (ang. Respiratory Syncytial Virus – syncytialny wirus oddechowy),
• enterowirusy.

Warto dodać, że część przypadków grypy ze względu na podobne symptomy jest bez badań nie do odróżnienia od przeziębienia, dlatego za wirusy powodujące przeziębienie należy uznać także wirusy grypy¹.

Przeziębienie – jak rozpoznać? Objawy

Pierwsze objawy zwykle pojawiają się 1–2 dni po zakażeniu. Na początku odczuwa się zmęczenie, uczucie rozbicia i ogólne złe samopoczucie. Bardzo dokucza wysychanie, drapanie i pieczenie w nosie. W kolejnej fazie pojawiają się objawy kataru jak kichanie i wypływanie z nosa wydzieliny dróg oddechowych. Do tego dochodzi ból gardła, czasem chrypka. Początkowo wodnisty katar z czasem staje się gęstszy i może przybrać dodatkowo ropny charakter (żółte lub zielonkawe zabarwienie), a u niektórych chorych pojawia się kaszel. Są to najczęstsze objawy przeziębienia. Jeśli chodzi o gorączkę, to występuje rzadko, a jeśli już, to głównie u dzieci.^1,2

Pamiętajmy, że dokuczające nam objawy mogą wskazywać na przeziębienie, a równie dobrze możemy właśnie przechodzić grypę. Przeziębienie i grypa to bowiem choroby wywoływane przez różne typy wirusów, które mogą przebiegać w podobny sposób. Warto zatem zachować czujność, a w razie potrzeby, skonsultować się z lekarzem¹.

Ile trwa przeziębienie?

Typowe objawy przeziębienia utrzymują się przez około siedem dni. Największe ich nasilenie trwa od trzech do pięciu dni, a później infekcja stopniowo ustępuje. Katar i/lub kaszel mogą utrzymywać się u niektórych nawet przez 2–3 tygodnie. Długi przebieg choroby można uznać za wskazanie do odbycia konsultacji z lekarzem¹.

U zdrowych osób przeziębienie jest chorobą samoograniczającą się, ale u osób cierpiących na choroby dróg oddechowych, np. astmę lub POChP, może prowadzić do ich zaostrzenia. U osób z obniżoną odpornością wtórne infekcje bakteryjne mogą wywołać powikłania jak np. zapalenie oskrzeli czy zapalenie płuc¹.

Przeziębienie – sposoby leczenia

Leczenie przeziębienia polega na łagodzeniu objawów. Antybiotyki w leczeniu przeziębienia są nieskuteczne i niewskazane.

Najważniejsze zalecenia dla osób chorujących na przeziębienie to³:

• pozostanie w domu i odpoczywanie najlepiej w łóżku,
• picie dużej ilości płynów,
• w razie gorączki lub bólu głowy można przyjąć paracetamol lub lek przeciwbólowy z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych,
• na zatkany nos można stosować aerozole do nosa i inhalacje z soli fizjologicznej lub olejków eterycznych,
• w razie bólu gardła można stosować tabletki do ssania dostępne bez recepty w aptece, płukać gardło roztworem soli albo popijać małymi łykami mleko z miodem,
• częste wietrzenie pomieszczeń, nawilżanie powietrza i utrzymywanie odpowiedniej temperatury w domu (ok. 20°C).

Przedłużające się przeziębienie – co robić?

Jeśli objawy występują przez długi czas i nie zmniejszają się pomimo zastosowania leczenia, warto skonsultować się z lekarzem. Wskazaniami do wizyty u specjalisty są ponadto takie objawy jak¹:

• duszność i świszczący oddech,
• gorączka powyżej 38°C i nasilony kaszel produktywny utrzymujące się dłużej niż kilka dni,
• silny i nieustępujący ból głowy, zatok lub ucha.

Jak zapobiec przeziębieniu?

„Lepiej zapobiegać, niż leczyć” – w tym często powtarzanym powiedzeniu jest sporo prawdy, dlatego warto wesprzeć układ odpornościowy i zwiększyć swoje szanse na uniknięcie przeziębienia. Wprowadzenie kilku małych zmian w dotychczasowym trybie życia może mieć realny wpływ na nasze zdrowie¹.

1. Zadbanie o prawidłowy sen.
2. Zwrócenie uwagi na dietę i właściwe komponowanie posiłków.
3. Dbanie o kondycję fizyczną.
4. Suplementowanie witamin i minerałów dostosowane do potrzeb organizmu.
5. Utrzymywanie odpowiedniej wagi.

Ponadto ważna jest higiena rąk i unikanie dużych skupisk ludzi.

Pamiętajmy jednak, że nawet stosowanie wszystkich zasad nie daje gwarancji uniknięcia przeziębienia, a jedynie możliwość ograniczenia ryzyka.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące przeziębienia:

1. Od czego zaczyna się przeziębienie?

Choroba rozwija się bardzo powoli, nawet do kilku dniu. Pierwsze objawy to zmęczenie i złe samopoczucie, z czasem pojawia się kichanie, ból gardła i wodnista wydzielina z nosa.

2. Po jakim czasie mija przeziębienie?

Objawy przeziębienia utrzymują się przez ok. 7 dni, przy czym ich nasilenie jest największe po 3–4 dniach, później stopniowo ustępują.

Bibliografia:

1. Mejza F., Przeziębienie – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie (dostęp: 2022.11.02.)).
2. Sawiec P., Gładysz A., Choroba przeziębieniowa (przeziębienie), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.2 (dostęp: 2022.11.02.)).
3. Mejza F., Najważniejsze zalecenia dla przeziębionych, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2016 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61677,najwazniejsze-zalecenia-dla-przeziebionych (dostęp: 2022.11.02.)).