Kaszel krtaniowy – objawy, metody leczenia. Domowe sposoby na kaszel szczekający

Charakter kaszlu może być mokry, suchy lub szczekający (krtaniowy). O ile dwa pierwsze rodzaje kaszlu są każdemu dobrze znane, o tyle ostatni występuje rzadko, więc nie każdy miał okazję się z nim spotkać. Kaszel szczekający to charakterystyczny, bardzo uporczywy rodzaj kaszlu, typowy dla chorób zapalnych krtani wieku dziecięcego, w tym przede wszystkim podgłośniowego zapalenia krtani. Jest to poważna choroba, która w przypadku ciężkiego przebiegu może stać się przyczyną hospitalizacji dziecka na oddziale pediatrycznym. Już sam męczący kaszel u dziecka potrafi mocno dawać mu się we znaki. Jak rozpoznać kaszel krtaniowy u dzieci? Kiedy konieczna jest konsultacja z lekarzem i jak wygląda leczenie kaszlu krtaniowego? Odpowiadamy!

Spis treści:

• Czym jest kaszel krtaniowy?
• Przyczyny kaszlu krtaniowego
• Objawy kaszlu krtaniowego
• Leczenie kaszlu krtaniowego
• Domowe sposoby na kaszel krtaniowy

Czym jest kaszel krtaniowy?

Kaszel jest najczęstszym objawem choroby dróg oddechowych. To naturalny odruch obronny organizmu umożliwiający oczyszczenie krtani, tchawicy i oskrzeli z wydzieliny, drobnoustrojów i zanieczyszczeń. Jednym z rodzajów kaszlu jest uporczywy kaszel krtaniowy, który pojawia się zazwyczaj u dzieci poniżej 5. roku życia w przebiegu chorób zapalnych krtani. Kaszel krtaniowy u dorosłych występuje rzadko. Charakterystyczny duszący kaszel przypominający szczekanie psa może być bardzo niebezpieczny dla zdrowia i często wymaga konsultacji z lekarzem¹.

Przyczyny kaszlu krtaniowego

Gdy pojawia się kaszel szczekający u dziecka, należy podejrzewać podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy). Jest to ostra choroba zapalna, która jednak zazwyczaj ma łagodny przebieg. Zespół krupu częściej występuje u dzieci niż u dorosłych i wywoływany jest głównie przez wirusy (wirus paragrypy, wirus grypy typu A lub B, adenowirus, wirus RS, metapneumowirus)².

Wirusy prowadzą do uszkodzenia błony śluzowej okolicy podgłośniowej krtani, w wyniku czego dochodzi do jej obrzęku i zmniejszenia drożności dróg oddechowych. Pojawia się duszność wdechowa, czyli trudność przy wciąganiu powietrza do płuc, a także charakterystyczny świst wdechowy zwany stridorem. Identycznie jak w przypadku większości infekcji górnych dróg oddechowych krup wirusowy pojawia się u dzieci na skutek zakażenia drogą kropelkową².

Niekiedy kaszel krtaniowy nie jest objawem krupu. Za wywołanie odruchu kaszlowego i szczekającego kaszlu odpowiedzialna może być obecność ciała obcego w krtani. Towarzyszą mu duszności i inne objawy podobne do zapalenia krtani².

Objawy kaszlu krtaniowego

Objawy krupu zazwyczaj pojawiają się nagle, w nocy lub nad ranem. Niekiedy odruch kaszlu pojawia się, gdy dziecko kładzie się spać. Wystąpienie objawów charakterystycznych dla podgłośniowego zapalenia krtani poprzedzają objawy infekcji dróg oddechowych takie jak katar, kaszel czy gorączka, które mogą pojawić się nawet 2–3 dni wcześniej².

Do charakterystycznych objawów krupu wirusowego należą²:

• świst krtaniowy (inaczej stridor) – jest to wysoki, szorstki gardłowy dźwięk, którego przyczyną jest zaburzony przepływ powietrza przez częściowo zwężone drogi oddechowe,
• szczekający kaszel – przypomina szczekanie psa lub foki,
• duszność w czasie wdechu,
• problemy z oddychaniem,
• chrypka.

Objawy mogą mieć różny stopień nasilenia. Czasami są łagodne, a szczekający kaszel jest jedynie sporadyczny. Zdarza się jednak, że choroba ma ciężki przebieg – przez kaszel i trudności z oddychaniem pojawia się znaczna praca mięśni klatki piersiowej, sine zabarwienie skóry, a nawet zaburzenia świadomości u dziecka. Stan ten wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem. W razie ciężkiej duszności należy wezwać pogotowie ratunkowe. Uporczywe objawy ze strony układu oddechowego charakterystyczne dla krupu mogą utrzymywać się od 2 do nawet 7 dni².

Leczenie kaszlu krtaniowego

W łagodnym podgłośniowym zapaleniu krtani dziecku podaje się glikokortykosteroidy drogą domięśniową, wziewną, doustną lub doodbytniczą. Glikokortykosteriody w ciągu 4–6 godzin od rozpoczęcia leczenia zmniejszają obrzęk w okolicy podgłośniowej, a efekt terapeutyczny utrzymuje się nawet 24–72 godziny. Dodatkowo podaje się adrenalinę w nebulizacji^2,3.

Przy niewielkich objawach leczenie zazwyczaj prowadzone jest ambulatoryjnie. W postaciach cięższych lub w przypadku narastania objawów z biegiem czasu lekarz może podjąć decyzję o konieczności hospitalizacji. W najcięższych przypadkach zastosowanie znajduje intubacja, czyli założenie rurki do dróg oddechowych w celu utrzymania ich drożności^2,3.

Co ważnie, w przebiegu krupu nie ma potrzeby stosowania antybiotyków. Jest to choroba wirusowa, a jak wiadomo, na wirusy antybiotyki nie działają.

Domowe sposoby na kaszel krtaniowy

Choć objawy krupu wirusowego mogą niepokoić, to gdy się pojawią, pamiętajmy, aby zachować spokój i stworzyć bezpieczną atmosferę wokół dziecka. Przebieg choroby w większości przypadków jest łagodny, jedynie mniej niż 5% dzieci wymaga hospitalizacji³. Domowe sposoby na kaszel mogą nieco złagodzić objawy krupu. Jeśli na zewnątrz jest chłodno, można otworzyć okno i przewietrzyć pomieszczenie, aby przy okazji obniżyć panującą w nim temperaturę. Ponadto trzeba zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza, stosując specjalny nawilżacz lub kładąc mokry ręcznik na ciepłym kaloryferze. To powinno nieco pomóc dziecku w oddychaniu. Ważne jest także zadbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu. W tym celu można podawać dziecku różne płyny, najlepiej wodę lub przestudzone herbatki. Pamiętajmy, że długotrwałe objawy wymagają konsultacji z lekarzem i rozpoczęcia specjalistycznego leczenia.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Najczęściej zadawane pytania:

1. Jak rozpoznać kaszel krtaniowy?

Kaszel krtaniowy brzmi jak szczekanie psa. Jest bardzo uporczywy i męczący, chorzy określają go jako duszący. Atak kaszlu uniemożliwia mówienie i swobodne nabieranie powietrza do płuc.

2. Jaki syrop na kaszel krtaniowy?

Wsparciem leczenia krupu wirusowego jest podawanie syropu o przeciwzapalnym i nawilżającym śluzówkę działaniu, np. prawoślazowego.

Bibliografia:

1. Szołdra-Seiler A., Co to jest kaszel krtaniowy?, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/77112,co-to-jest-kaszel-krtaniowy (dostęp: 2022.09.09.).
2. Głodzik I., Podgłośniowe zapalenie krtani (krup wirusowy), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/138899,podglosniowe-zapalenie-krtani-krup-wirusowy (dostęp: 2022.09.09.).
3. Zielińska-Bliźniewska H., Olszewski J., Ostre podgłośniowe i nadgłośniowe zapalenie krtani, Medycyna po dyplomie, 2019.