Alergia czy przeziębienie? Kaszel alergiczny czy infekcyjny? To pytanie spędza sen z powiek osobom, które są alergikami, ale podejrzewają też u siebie chorobę przeziębieniową. Symptomy towarzyszące tym stanom bywają podobne. Jak rozpoznać, czy na przykład kaszel jest odpowiedzią na kontakt z alergenem, czy z wirusem? Wyjaśniamy!
Spis treści:
- Przeziębienie – co to za choroba?
- Jakie są objawy przeziębienia?
- Alergia a objawy ze strony układu oddechowego
- Kaszel – objaw przeziębienia czy alergii?
- Alergia czy przeziębienie – jak rozpoznać objawy?
Przeziębienie – co to za choroba?
Przeziębienie to bardzo częsta dolegliwość, na którą najczęściej zapadają dzieci – nawet kilkanaście razy w roku. Dorośli chorują średnio 2–4 razy w roku, a osoby wieku rzadziej (średnio 0,5–1 epizod przeziębienia w roku). Tego rodzaju infekcja jest zakażeniem wirusowym, występującym zwykle w okresie jesienno-zimowym [1].
Do przeziębienia dochodzi najczęściej po kontakcie z osobą chorą. Przenosi się głównie drogą kropelkową, ale także przez bezpośredni kontakt z chorym lub drogą pokarmową (w zależności od rodzaju wirusa) [2]. Choroba przeziębieniowa określana jest jako zespół objawów klinicznych związanych z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych w wyniku zakażenia wirusowego o ostrym przebiegu [2].
Jakie są objawy przeziębienia?
Przeziębienie zwykle rozpoczyna się niepozornie i objawia złym samopoczuciem. Niektórzy pacjenci skarżą się w tym czasie na uczucie wysychania, pieczenia lub drapania w nosie. W następnej kolejności pojawiają się [1]:
- ból gardła;
- chrypka;
- katar (początkowo wodnisty, potem ropny);
- kichanie;
- kaszel;
- stan podgorączkowy (temperatura ciała 37–38°C), który częściej występuje u dzieci.
Jeżeli przeziębienie nie mija i do objawów dołączają: wysoka gorączka, bóle mięśni i stawów, uczucie rozbicia, może to świadczyć o zachorowaniu na grypę [1].
Alergia a objawy ze strony układu oddechowego
Wiosna to czas, kiedy alergicy przeżywają ciężki okres. Kalendarz pylenia roślin: leszczyny, olszy, brzozy i innych drzew wiąże się z obecnością w powietrzu alergenów wziewnych. To one u osób uczulonych na pyłki roślin wywołują objawy ze strony układu oddechowego i zapalenie spojówek [3]. Podobnie wygląda sytuacja z alergenami roztoczy kurzu domowego [4] lub sierści zwierząt. Narażenie na ich wysokie stężenie również skutkuje nasilonymi symptomami chorobowymi, w tym upośledzeniem drożności nosa, napadami kichania, świądu i obfitej wydzieliny z nosa [4].
Często objawy alergii (pyłkowicy) są mylone z przeziębieniem lub innymi infekcjami ze strony układu oddechowego. Dlatego jeśli cyklicznie, co roku pojawiają się te same problemy zdrowotne, w tym kaszel i katar, warto skonsultować się z lekarzem alergologiem, który przepisze leki przeciwhistaminowe [3].
Kaszel – objaw przeziębienia czy alergii?
Z alergią powszechnie kojarzony jest katar i zapalenie spojówek. Jednak u wielu osób w trakcie alergii rozwijają się także objawy ze strony dolnych dróg oddechowych. Jak rozpoznać kaszel alergiczny? Objawy mają charakter napadowego kaszlu (ok. 30-60 sekund) lub duszności. Dlatego też często alergia współistnieje z astmą lub jest mylona z objawami przeziębienia [4].
W przypadku choroby przeziębieniowej kaszel pojawia się często i zwykle charakteryzuje się łagodnym przebiegiem[1, 4]. Na początku jest męczący, suchy, ale ma tendencję do zmiany i przechodzi w wilgotny (produktywny) [2]. Kaszel przy przeziębieniu wynika z zajęcia błony śluzowej krtani i tchawicy przez wirusy. W późniejszym etapie choroba może wiązać się ze spływaniem wydzieliny po tylnej ścianie gardła. Flegma spływająca do krtani, pobudza odruch kaszlowy i dochodzi do jej odkrztuszania [1]. U niewielkiego odsetka chorych (25% osób) kaszel utrzymuje się 2–3 tygodnie (niekiedy nawet dłużej) [2].
Alergia czy przeziębienie – jak rozpoznać objawy?
Chorobę przeziębieniową i alergię na pozór łączy wiele cech. Jak sprawdzić, czy mamy do czynienia z kaszlem alergicznym, czy z przeziębieniowym? Trzeba rozpoznać, co jest przyczyną doświadczanych objawów, więc należy przeprowadzić diagnostykę różnicową.
- Czas trwania symptomów chorobowych: przeziębienie – ustępuje samoistnie maksymalnie w ciągu 14 dni, alergia trwa dłużej – kilka tygodni i może mieć okresowe zaostrzenia. Objawy alergii pojawiają się corocznie wraz z rozpoczęciem pylenia uczulających roślin [4].
- Kaszel przy przeziębieniu występuje często, ale jest łagodny, początkowo suchy, a potem mokry. W alergii pojawia się rzadko, zwykle jest suchy [4].
- Swędzenie i łzawienie oczu: ten objaw jest częsty dla alergii, ale nie pojawia się w chorobie przeziębieniowej [4].
- Ból gardła: to charakterystyczna oznaka przeziębienia. Czasami może wystąpić przy alergii, ale najczęściej jest łagodny [4], spowodowany podrażnieniem błony śluzowej gardła podczas kaszlu.
- Gorączka: ten objaw nie występuje w reakcji alergicznej, podobnie jak bóle mięśni, które pojawiają się przy przeziębieniu [4].
- Ból głowy: rzadko doświadczają go chorzy na przeziębienie, ale za to czasami daje się we znaki alergikom (zwłaszcza w okolicy zatok przynosowych) [4].
Te charakterystyczne różnice pozwalają odróżnić alergię od przeziębienia, rozpoznać i skutecznie leczyć przyczynę kaszlu. Wówczas można dobrać odpowiednie metody postępowania farmakologicznego w celu zlikwidowania odczuwanych objawów.
Kaszel alergiczny czy przeziębieniowy na pewno utrudnia codzienne funkcjonowanie. Warto łagodzić objawy, przyjmując leki przeciwkaszlowe oraz wypijając duże ilości płynów. W przypadku, gdy objawy przyjmują charakter przewlekły, warto skorzystać z wizyty u lekarza rodzinnego lub alergologa.
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Najczęstsze pytania dotyczące rozróżnienia kaszlu alergicznego i przeziębieniowego:
1. Jak sprawdzić, czy kaszel jest alergiczny?
Objawy kaszlu alergicznego mają charakter napadowy. Jest suchy, duszący i męczący. Atak nie trwa dłużej niż minutę. Mogą mu towarzyszyć trudności z zaczerpnięciem oddechu. Kaszel alergiczny u dziecka i u dorosłego nasila się zaraz po kontakcie z alergenem. Towarzyszy mu wodnisty katar i utrudnia normalne funkcjonowanie.
2. Co na uporczywy kaszel alergiczny?
Najlepsze sposoby na kaszel alergiczny to przede wszystkim unikanie ekspozycji na alergeny. Jeśli jest to niemożliwe, należy udać się do alergologa, który przepisze odpowiednie leki przeciwzapalne, przeciwalergiczne i immunosupresyjne, takie jak glikokortykosteroid. Mogą być podawany w formie doustnej, donosowej lub jako aerozole wziewne. Często na kaszel alergiczny pomagają również syropy, które można dostać w aptece. Pomaga też lek, który hamuje odruch kaszlu oraz nawilżanie śluzówki gardła i krtani wodą lub tabletkami do ssania.
3. Jak odróżnić kaszel alergiczny od przeziębienia?
Suchy przewlekły kaszel, który występuje w formie krótkich napadów, a przy tym nie towarzyszą mu objawy infekcji, może być jednym z objawów alergii. Tym bardziej gdy pojawia się cyklicznie w określonych porach roku lub w konkretnych sytuacjach (po styczności z alergenem). Natomiast kaszel przeziębieniowy na początku jest suchy, potem zmienia się w mokry z nadmiernym śluzem i zwykle ustępuje po 2-3 tygodniach. Towarzyszy mu katar, ból gardła, zmęczenie i ogólne rozbicie organizmu.
Bibliografia:
[1] Mejza F., Przeziębienie – przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie, 2021 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/grypa/przeziebienie/61668,przeziebienie (dostęp: 31.05.2023)).
[2] Sawiec P., Gładysz A., Choroba przeziębieniowa (przeziębienie), 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.2. (dostęp: 31.05.2023)).
[3] Wojda B., Alergia na pyłki drzew i żywność – reakcje krzyżowe, 2021 (witryna internetowa: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/alergia-na-pylki-drzew-i-zywnosc-reakcje-krzyzowe/ (dostęp: 31.05.2023).
[4] Lipiec A., Rapiejko P., Alergia czy przeziębienie – temat wciąż aktualny, Alergoprofil 2021, Vol. 17, Nr 3, 27-33.
