Rentgen klatki piersiowej to badanie, które pozwala ocenić stan płuc, serca i śródpiersia. Należy do najczęściej wykonywanych badań w diagnostyce obrazowej, szczególnie w przypadku podejrzenia chorób płuc. Jakie są wskazania do przeprowadzenia badania, jak się przygotować oraz jak przebiega wykonanie zdjęcia RTG?
Spis treści:
- Na czym polegają badania rentgenowskie?
- Czym jest badanie RTG płuc?
- Jak wykonuje się RTG klatki piersiowej?
- Wskazania do wykonania RTG klatki piersiowej
- Rola badań rentgenowskich w diagnostyce chorób płuc
Na czym polegają badania rentgenowskie?
Badanie RTG to diagnostyczne badanie obrazowe, w którym obraz uzyskuje się przy użyciu promieniowania rentgenowskiego. Podczas badania RTG uzyskuje się zdjęcia różnych narządów i części ciała, takich jak dłonie, klatka piersiowa, kręgosłup czy tkanki miękkie, w tym gruczoły piersiowe. Obraz może być generowany na różnych nośnikach, takich jak klisza, płyta fosforowa czy detektor związków selenu. Właściwa interpretacja zdjęcia RTG klatki piersiowej oraz innych obszarów ciała jest niezbędna do prawidłowej diagnozy i leczenia. [1]
Promieniowanie X, używane w badaniu radiologicznym, może oddziaływać na organizm na poziomie atomów, komórek, tkanek lub całego ciała. Aby zapewnić bezpieczeństwo podczas badania, stosuje się środki ochronne, takie jak specjalne filtry, ograniczniki naświetlanego pola oraz osłony na wrażliwe części ciała. [1]
Czym jest badanie RTG płuc?
RTG klatki piersiowej to podstawowe badanie obrazowe w pulmonologii, które jest szeroko stosowane w diagnostyce chorób płuc i serca. Jest to jedno z najczęściej wykonywanych badań radiologicznych, które służy jako pierwszy etap diagnostyki płuc oraz serca. To badanie wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do obrazowania struktur wewnętrznych, co umożliwia ocenę stanu narządów znajdujących się w klatce piersiowej. Pomimo swojej powszechności i niskiego kosztu, badanie to ma ograniczenia, takie jak niska czułość w wykrywaniu wczesnych stadiów raka płuc. [2]
Jak wykonuje się RTG klatki piersiowej?
RTG klatki piersiowej jest wykonywane wyłącznie na podstawie skierowania od lekarza, który decyduje o potrzebie badania na podstawie objawów i wyników wcześniejszych badań. Prześwietlenie klatki piersiowej polega na użyciu promieni rentgenowskich, które przechodzą przez ciało pacjenta i tworzą obraz na kliszy lub detektorze. Badanie jest zwykle przeprowadzane w projekcji tylno-przedniej oraz bocznej. Interpretacja zdjęcia RTG jest złożona i wymaga specjalistycznej wiedzy. Dlatego każdy obraz powinien być analizowany przez doświadczonego lekarza. W przypadku niektórych wskazań, takich jak podejrzenie perforacji przełyku, może być konieczne użycie środka cieniującego przed wykonaniem zdjęcia. [2]
Wskazania do wykonania RTG klatki piersiowej
RTG klatki piersiowej to podstawowe badanie, które jest zalecane w przypadku różnych wskazań zdrowotnych. Obejmują one m.in.: ból w klatce piersiowej, podejrzenie infekcji płuc (takich jak zapalenie płuc czy gruźlica), obecność odmy, niedodmy, płynu w jamie opłucnej, oraz oceny nowotworów i innych zmian w klatce piersiowej. Badanie jest również stosowane do monitorowania pacjentów z przewlekłymi schorzeniami płucnymi, jak POChP, oraz do oceny urazów klatki piersiowej. [2]
Rola badań rentgenowskich w diagnostyce chorób płuc
Badania rentgenowskie płuc, jako jedna z najstarszych i najbardziej powszechnie stosowanych metod obrazowania, jest często pierwszym krokiem w ocenie stanu zdrowia, pozwalającym na wykrycie choroby płuc. Dzięki swojej dostępności, szybkości wykonania i stosunkowo niskim kosztom, to badanie stanowi cenne narzędzie diagnostyczne, które pozwala na wstępną ocenę oraz dalsze ukierunkowanie bardziej zaawansowanych badań.
Zapalenie Płuc
Badanie rentgenowskie klatki piersiowej jest standardową metodą diagnostyczną, gdy występuje podejrzenie chorób, takich jak zapalenie płuc, zarówno w przypadkach pozaszpitalnych, jak i szpitalnych. Używa się go do oceny obecności infiltracji oraz do ogólnej oceny stanu płuc. [3]
PoChP – Przewlekła obturacyjna choroba płuc
RTG klatki piersiowej jest stosowane jako badanie wstępne, które może pomóc w diagnozie PoChP i ocenie stopnia zaawansowania choroby. [3]
Zapalenie śródmiąższowe płuc
RTG może być używane w początkowej diagnostyce zapalenia śródmiąższowego płuc, ale często wymaga dalszej oceny za pomocą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego w celu dokładniejszego określenia rodzaju i rozkładu zmian w płucach. [3]
Zatorowość płucna
Badanie rentgenowskie może być stosowane jako wstępne badanie, ale nie jest wystarczające do pełnej oceny zatorowości płucnej. Preferowaną metodą jest tomografia komputerowa z kontrastem, ze względu na stosunkowo wyższą czułość i dokładność. [3]
Choroby nowotworowe
Badanie rentgenowskie klatki piersiowej jest często używane jako pierwsze badanie w diagnostyce nowotworów płuc, takich jak rak płuc. Może pomóc w wykryciu mas nowotworowych i zmian w strukturze płuc. [3]
Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
RTG klatki piersiowej – najczęściej zadawane pytania:
1. Jak przygotować się do badania RTG płuc?
Aby przygotować się do badania, pacjent musi uzyskać skierowanie od lekarza, który określi potrzebę badania. Chociaż badanie RTG klatki piersiowej nie wymaga specjalnego przygotowania, przed wykonaniem zdjęcia zaleca się, aby pacjent zdjął biżuterię oraz odzież od pasa w górę, aby zapewnić dokładność zdjęcia i ułatwić jego interpretację. Badanie RTG klatki piersiowej rozpoczyna się, gdy pacjent stoi wyprostowany przed kasetą z kliszą lub detektorem, przylegając do niej klatką piersiową i wykonuje głęboki wdech. Po wykonaniu zdjęcia procedura jest powtarzana w pozycji bocznej. [2]
2. Czy można wykonywać badanie RTG w ciąży?
Ze względu na ryzyko, jakie promieniowanie RTG może stanowić dla rozwijającego się płodu, szczególnie ważne jest przestrzeganie zasady minimalizacji ekspozycji na promieniowanie. Ze względu na promieniowanie X badanie RTG w ciąży nie jest zalecaną metodą diagnostyczną. Stosuje się je wówczas, gdy jest to absolutnie konieczne, na przykład w sytuacji zagrożenia życia matki lub dziecka. W takich przypadkach wykonuje się je tylko wtedy, gdy nie ma innej metody diagnostycznej, a korzyści z przeprowadzenia badania przewyższają ryzyko związane z promieniowaniem. [1]
Bibliografia:
[1] Grzanka P., Diagnostyczne badania radiologiczne (badania RTG), Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/174814,diagnostyczne-badania-radiologiczne-badania-rtg [2] Mejza F., RTG klatki piersiowej – przygotowanie, przebieg i wyniki badania, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/54220,rtg-klatki-piersiowej [3] Mark O Wielpütz i in., Radiological Diagnosis in Lung Disease. Factoring Treatment Options Into the Choice of Diagnostic Modality, Dtsch Arztebl Int. 2014 Mar; 111(11): 181–187, doi: 10.3238/arztebl.2014.0181: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3977441/ [4] KEVIN S. TOPPENBERG i in., Safety of Radiographic Imaging During Pregnancy, Am Fam Physician. 1999;59(7):1813-1818: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/1999/0401/p1813.html/1000